علی سهیلی

۱۲۷۴(تبریز) ۱۳۳۷ (لندن)

سیاست مدار

 

علی سهیلی در سال ۱۲۷۴ شمسی در خانواده ای متوسط در تبریز به دنیا آمد. پدرش میرزا غلامعلی تبریزی بود. پس از گذراندن تحصیلات ابتدائی و متوسطه، در سال‌های جوانی همراه خانواده‌اش به تهران رفت و مدتی در بازار در حجره حاج عبدالرزاق اسکویی کار کرد. سپس به مدرسه روسی قزاق‌خانه و مدرسه سن لویی رفت و پس از آن در مدرسه سیاسی دارالفنون، مشغول تحصیل شد. او موفق شد در سال ۱۲۹۳ در سن نوزده سالگی دوره ی عالی این مدرسه را به پایان برساند که راه را برای ورود وی به وزارت امور خارجه هموار نمود .

سهیلی خیلی زود به استخدام وزارت خارجه درآمد. ابتدا شغل مهمی نداشت و صرفاً کارمندی ساده بود، اما با توجه به لیاقتی که از خودش نشان داد زود توانست به مناصب مهم این وزارتخانه برسد. سهیلی هم زمان با کار در وزارت خارجه زبان انگلیسی و فرانسوی را هم فرا گرفت. اولین پست مهم سهیلی ریاست اداره شرق و امور مربوط به شوروی بود و نخستین اقدام مهم او حضور به عنوان منشی مترجم در هیات نمایندگی ایران برای مذاکره در امور تجاری به مسکو بود. ریاست آن هیات را سید حسن تقی زاده بر عهده داشت که بعد‌ها در سال ۱۳۰۹ شمسی به عنوان نخستین وزیر طرق و شوارع (وزارت راه و شهر سازی امروزی) منصوب شد و سهیلی را یک سال بعد به عنوان معاون به این وزارتخانه تازه تاسیس برد.

علی سهیلی بعد از مدتی به وزارت خارجه بازگشت و پله‌های ترقی را با سرعت طی کرد و به عنوان ریاست تسهیلات و معاونت وزارت خارجه برگزیده شد. در سال ۱۳۱۶ به عنوان وزیر مختار ایران در لندن جایگزین حسین علاء شد.

بعد از مرگ عنایت‌الله سمیعی (مدبرالدوله) توسط محمود جم نخست وزیر وقت به ایران فراخوانده شد و جانشین وزارت خارجه شد. بعد از دوماه به خاطر یک اشتباه سیاسی از کار منتظر خدمت شد، اما در سال ۱۳۱۸ به عنوان استاندار کرمان منصوب شد و بعد از مدت کوتاهی به عنوان سفیر کبیر ایران در افغانستان، عراق، فرانسه و انگلیس برگزیده شد و در کابینه حسنعلی منصور به عنوان وزیر کشور انتخاب شد. وی همچنین دو دوره نخست وزیری را نیز در کارنامه سیاسی خود دارد.

این دولت مرد سرشناس در اردیبهشت ماه ۱۳۳۷، هنگام تصدی سفارت ایران در لندن، به علت ابتلا به سرطان، چشم از جهان فروبست. وی وصیت کرده بود از تشریفات صرف‌نظر شود اما از طرف مقامات ایران و انگلیس برایش تشییع جنازه مفصلی ترتیب یافت و جنازه‌اش با هواپیمای نظامی و تشریفات خاص به تهران انتقال و در مقبره ناصرالدین‌شاه واقع در عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.