علی نقی وزیری
۱۲۶۵ (تهران) – ۱۳۵۸ (تهران)
موسیقی دان
استاد علینقی وزیری ملقب به کلنل وزیری در سال ۱۲۶۵ در تهران به دنیا آمد. پدرش موسی‌خان وزیری معروف به موسی‌خان میرپنج، سرتیپ قزاق‌خانه بود و مادرش بی‌بی‌خانم وزیری (با نام اصلی بی‌بی‌خانم استرآبادی) مؤسس «مدرسه نسوان» (اولین دبستان دخترانه در تهران) بود. وزیری به واسطه پدرش در نوجوانی وارد ارتش شد و از همین طریق با موسیقی نظامی آشنا شد. در باقی عمرش اگر چه مدت‌ها در مناسب مختلف نظامی کار کرد و به سبب سال‌ها خدمت در ارتش به درجه سرهنگی یا همان کلنلی هم رسید، اما علاقه او به موسیقی نهایتاً بر علاقه‌اش به امور نظامی چیره شد و بیشتر عمرش را صرف موسیقی کرد.
او که از دانش‌آموختگان مدرسه سن لویی در تهران بود، در حوالی سی‌سالگی به مدت ۵ سال به اروپا رفت و در آلمان و فرانسه آموزش موسیقی به روش غربی دید. در ۱۳۰۲ که به ایران بازگشت مدرسه عالی موسیقی را تأسیس کرد، به تحقیق در زمینه ی موسیقی پرداخت و به چاپ کتاب‌های متعدد و کنسرت‌ها و ضبط صفحات گرامافون اقدام کرد. هیئت علمی دانشگاه تهران پس از مدتی وی را به عنوان استاد کرسی هنر و زیباشناسی برای تدریس در دانشگاه برگزید. وزیری پس از شهریور ۱۳۲۰ به ریاست اداره موسیقی کشور و مجله موسیقی و اداره رادیو مشغول شد، اما چون با کارشکنی‌هایی مواجه شد به دانشگاه برگشت و تا پایان زندگی به تدریس پرداخت.
وزیری را پایه‌گذار و پدر موسیقی جدید ایران پس از انقلاب مشروطه می دانند. وزیری در ساختن و پرداختن نخستین سرود ملی جمهوری اسلامی ایران نیز فعالیت کرد و قطعاتی مانند ای وطن خاک ایران و نیز مارش ظفر را ساخت. او همچنین نخستین کتاب در رشته موسیقی ایرانی به شیوه علمی را با نام شیوه‌نامه تار نوشته است. علینقی خان وزیری خدمت‌های مهمی به موسیقی ایران کرده است؛ از جمله اینکه نُت‌نویسی را در سنّت موسیقی شفاهی و سینه به سینه ایرانی رواج داد. وی همچنین با تأسیس مدرسه عالی موسیقی و بعدها عهده‌داری مدیریت مدرسه موسیقی دولتی (مدرسه موزیک نظام)، کوشید نوازندگان و موسیقی‌دانان موسیقی ایرانی را با مبانی نظری موسیقی و اصول آهنگسازی و ارکستراسیون غربی آشنا کند. نتیجه سال‌ها تدریس عاشقانه کلنل، شاگردانی شدند که بعدها بسیاری از آنان به استوانه‌های استوار موسیقی ایرانی بدل شدند. از زمره مهم‌ترین این شاگردان می‌توان از استادانِ روانشاد ابوالحسن خان صبا، روح‌الله خالقی، موسی معروفی و اسماعیل مهرتاش نام برد. استاد علینقی وزیری سرانجام در ۱۸ شهریور سال ۱۳۵۸، در ۹۲ سالگی درگذشت.