سعید نفیسی

۱۲۷۴(تهران)-۱۳۴۵(تهران)

ادیب، پژوهش‌گر

 

سعید نفیسی نویسنده ، پژوهنده ،ادیب ، مترجم، مدرس و شاعر در ۱۸ خرداد ۱۲۷۴ شمسی در تهران تولد یافت. پدرش میرزا علی‌اکبر معروف به ناظم‌الاطباء کرمانی  بود .خانواده پدری او تا یازده پشت همه پزشک بودند و نیای یازدهمش حکیم برهان‌الدین نفیس بن عوض بن حکیم کرمانی، صاحب تالیفات عدیده در طب است که برخی از آن‌ها تا روزی که طب قدیم در ایران تدریس می‌شد جزو کتب درسی بودند. نفیسی تحصیلات سه ساله ابتدایی را در مدرسه شرف ،یکی از نخستین مدارس جدید که پدرش تأسیس کرده بود، گذراند و تحصیلات متوسطه را در مدرسه علمیه تهران به پایان رساند. پانزده ساله بود که برادر بزرگترش دکتر اکبر مؤدب نفیسی او را برای ادامه تحصیل به اروپا برد. نفیسی تحصیلات خود را در شهر نوشاتل سوئیس و دانشگاه پاریس به اتمام رساند و در سال ۱۲۹۷ به ایران بازگشت. ابتدا در دبیرستان‌های تهران از جمله مدرسه سن‌لویی به تدریس زبان فرانسه پرداخت و بعد در وزارت فواید عامه مشغول کار گردید. او در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و علاوه بر تدریس زبان فرانسه در دبیرستان‌ها، به کار آموزش در مدارس علوم سیاسی، دارالفنون، مدرسه عالی تجارت و مدرسه صنعتی پرداخت. وی همچنین در سال‌های بعد به تدریس در دانشکده‌های حقوق و ادبیات پرداخت و به عضویت فرهنگستان ایران درآمد.

نفیسی را معمار نثر جدید معاصر ایران نامیده‌اند و این تبحر و چیرگی، ناشی از احاطه وی به زبان‌های یونانی، لاتین، فرانسه، روسی، اردو، پشتو، عربی و فارسی می‌باشد.یکی از بزرگ‌ترین خدمات او به زبان و ادب و فرهنگ فارسی، تصحیح و تنقیح متون قدیمی است که از گوشه‌های کتابخانه‌های جهان بیرون کشیده و روی آنها با جدیت تمام کار کرده و به صورت کتاب عرضه داشته است. نفیسی در آبان ۱۳۲۱ به رتبه دهِ استادی دانشگاه تهران دست یافت و در سال ۱۳۲۸، بنا به تقاضای خود بازنشسته شد، سپس چند سالی را در خارج از ایران گذراند.در اسفند ۱۳۳۵ تقاضای نفیسی برای تدریس مجدد در دانشگاه تهران توسط رئیس دانشکده ادبیات به ریاست دانشگاه نوشته شد و در بهمن ۱۳۳۷ نفیسی تدریس را دوباره آغاز کرد.

او در طی سال‌های زندگی خویش به نمایندگی ایران در «نمایشگاه هنر و معماری باستان شناسی هفت هزار ساله ایران» در پاریس، عضویت هیئت رئیسه «بیست و پنجمین کنگره خاورشناسان» در مسکو، نمایندگی ایران در مراسم «هزاره فردوسی» در اتحاد جماهیر شوروی، عضویت «شورای فرهنگی سلطنتی»، عضویت «هیئت امنای کتابخانه پهلوی» انتخاب شد و «نشان درجه اول علمی»، «نشان سپاس درجه اول»، «نشان علمی افغانستان» و جایزه بهترین کتاب سال را دریافت کرد.

استاد نفیسی، در سال‌های آخر عمر خانه کوچکی در پاریس خرید و بیشتر اوقات خود را در آنجا می‌گذرانید و امیدوار بود که برای همیشه در کشوری که در آن تحصیل کرده و همانند کشور اصلی خود دوست می‌داشت، مقیم گردد. اما اقامت او دیری نپایید و زمانی که برای شرکت در نخستین کنگره جهانی ایرانشناسان به تهران آمده بود بیمار شد و یکشنبه شب ۲۲ آبانماه ۱۳۴۵ در بیمارستان شوروی تهران، دیده از جهان فرو بست.